Đông trùng hạ thảo được biết đến là một loài thảo dược quý hiếm, sinh trưởng ở độ cao 4000 mét so với mực nước biển. Loại thảo dược này có nguồn gốc xa xưa từ vùng Tây Tạng, là một trong những vị thuốc cổ truyền lâu đời của nền y học Trung Hoa.
Đối với cơ chế sinh trưởng của loài thảo dược này, vào mùa đông nó là sâu non sinh sống ở dưới đất, chủ yếu là loài sâu thuộc chi Hepialus; xong được loài nấm có tên khoa học là Cordyceps sinensis sống ký sinh. Loài nấm này sử dụng chất dinh dưỡng trong vật chủ để sinh trưởng, cùng với đó là khiến cho vật chủ chết đi. Tới mùa hạ, cây nấm nhô lên khỏi mặt đất, phần gốc thì phần nằm dưới đất trong đầu sâu. Dựa vào đặc điểm sinh trưởng như vậy, giới khoa học đã đặt tên cho loài thực vật này là Đông trùng hạ thảo.
Nhu cầu sử dụng Đông trùng hạ thảo ngày càng lớn, nguồn Đông trùng hạ thảo tự nhiên không đủ để đáp ứng nên các nghiên cứu nuôi trồng trong phòng thí nghiệm ngày càng nhiều. Hiện nay, các nhà khoa học đã thành công trong công cuộc tìm kiếm quy trình nuôi trồng Đông trùng hạ thảo.
Quy trình nuôi trồng Đông trùng hạ thảo
Chuẩn bị phòng nuôi
Hệ thống phòng nuôi Đông trùng hạ thảo cần được chuẩn bị theo quy định về không khí, ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm để đảm bảo cho quá trình nuôi trồng được diễn ra hiệu quả.
Sử dụng phương pháp tiệt trùng thích hợp để vô khuẩn tuyệt đối không khí cùng trang thiết bị sử dụng trong quá trình nuôi trồng.
- Lắp đặt hệ thống ánh sáng và hệ thống thông khí phù hợp với quy trình.
- Lắp đặt hệ thống phun sương nhằm duy trì độ ẩm không khí từ 70 cho đến 85%.
- Lắp đặt hệ thống làm lạnh, điều hòa nhiệt độ, nhằm duy trì nhiệt độ nằm trong khoảng 18 đến 20 độ C.
- Chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ đi kèm như giàn, giá đỡ, hóa chất cần thiết, bình thủy tinh, đèn chiếu sáng, đèn sưởi ấm.
Chuẩn bị giá thể trồng Đông trùng hạ thảo
Nguyên liệu chính để tạo giá thể nuôi trồng Đông trùng hạ thảo: gạo lứt, nước dừa, nhộng tằm xay nhuyễn, một số vi lượng cần thiết.
- Tỷ lệ công thức: Gạo lứt: Nước dừa: Nhộng tằm xay nhuyễn = 1.5: 5: 1.2
- Sau khi chuẩn bị xong hỗn hợp giá thể, chuyển vào các lọ cơ chất, tiết hành hấp tiệt khuẩn trong 120 phút.
- Sau thời gian hấp quy định, chuẩn lọ cơ chất sang phòng lạnh, để nguội tới nhiệt độ quy định.
Tiến hành nuôi trồng
Giai đoạn 1: Giai đoạn nuôi sợi
- Tiến hành: Cấy giống đã chuẩn bị vào lọ cơ chất đã được làm nguội.
- Điều kiện nuôi trồng: Đặt lọ cơ chất trong phòng tối, độ ẩm từ 75 cho đến 80%, nhiệt độ từ 18 cho đến 20 độ C, ủ kín.
- Thời gian nuôi trồng: 10 ngày.
Kết quả: Bề mặt môi trường sinh khối bị sợi nấm ăn kín hoàn toàn. Chuyển toàn bộ các lọ cơ chất sang giai đoạn tiếp theo.
Giai đoạn 2: Giai đoạn tạo quả thể
Tiến hành: Chuyển lọ cơ chất sang phòng nuôi trồng mới
Điều kiện nuôi trồng:
- Ánh sáng: chiếu sáng 12 giờ/ ngày, cường độ ánh sáng ổn định ở mức 1000 Lux
- Nhiệt độ: 18 cho đến 20 độ C
- Độ ẩm; duy trì từ 75 cho đến 80%
- Độ thoáng khí: Mỗi ngày mở cửa phòng 2 lần (sáng sớm và chiều tối); mỗi lần mở cửa 30 phút.
- Thời gian nuôi trồng: 15 ngày
Kết quả: Xuất hiện những ngọn nấm nhỏ mọc dày đặc trên bề mặt sinh khối.
Giai đoạn 3: Giai đoạn nuôi quả thể
Tiến hành: Tiếp tục nuôi trồng và cung cấp cơ chất trong điều kiện thích hợp
Điều kiện nuôi trồng:
- Ánh sáng: chiếu sáng 12 giờ/ ngày, cường độ ánh sáng ổn định ở mức 700 Lux
- Nhiệt độ: 18 cho đến 20 độ C
- Độ ẩm; duy trì từ 80 cho đến 85%
- Độ thoáng khí: Mỗi ngày mở cửa phòng 2 lần (sáng sớm và chiều tối); mỗi lần mở cửa 30 phút.
Kiểm tra: Loại bỏ những lọ cơ chất có hiện tượng mốc, hỏng. Để lẫn các lọ cơ chất hỏng cùng với những lọ cơ chất còn tốt sẽ khiến tốc độ lây lan nấm mốc nhanh chóng, tăng nguy cơ làm hỏng toàn bộ mẻ nuôi trồng. Do vậy cần kiểm tra thường xuyên các lọ cơ chất sau mỗi lần mở cửa lưu thông không khí.
Thời gian nuôi trồng: 2 tháng
Kết quả: Các ngọn nấm mọc dài hơn và xuất hiện các bào tử nấm.
Giai đoạn 4: Giai đoạn thu hoạch
Nấm đạt tiêu chuẩn thu hoạch có ngọn nấm màu vàng đậm hơn màu vàng ở thân nấm.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của Đông trùng hạ thảo
Chất lượng giống đem nuôi trồng:
- Giống Đông trùng hạ thảo đem nuôi trồng cần là loại giống tốt, chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn chất lượng để cho những sản phẩm Đông trùng hạ thảo đạt chất lượng cao.
- Những loại giống khỏe mạnh và có sức sống tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình tạo quả thể. Ngược lại, những loại giống không tốt có thể chết ngay trong quá trình nuôi trồng hoặc cho sản phẩm cuối cùng chất lượng kém.
Nhiệt độ môi trường: Lựa chọn được nhiệt độ thích hợp và duy trì được sự ổn định của nhiệt độ là yếu tố quan trọng trong quy trình nuôi trồng Đông trùng hạ thảo.
- Nhiệt độ quá thấp khiến các sợi nấm ban đầu không thể phát triển được trên bề mặt môi trường sinh khối.
- Nhiệt độ quá cao sẽ giết chết các bào tử nấm khiến chúng không sinh trưởng và lớn lên được. Để kiểm soát được nhiệt độ trong phòng nuôi trồng một cách tốt nhất, cần lắp đặt hệ thống làm lạnh điều hòa nhiệt độ, có kèm thiết bị kiểm soát và báo động nhiệt độ.
Các phương pháp và kỹ thuật trong quá trình nuôi cấy
Trong quá trình nuôi trồng Đông trùng hạ thảo cần đảm bảo các điều kiện và kỹ thuật được thực hiện chính xác, thêm vào đó kĩ sư nuôi trồng cần có tay nghề, sự tỉ mỉ cần thiết. Các bước tạo sự lưu thông không khí cần thực hiện đúng thời điểm và thời lượng quy định; cần kiểm tra sát sao các lọ cơ chất để tránh hỏng hóc. Công việc nuôi trồng Đông trùng hạ thảo là một công việc có độ rủi ro cao, cần nghiên cứu kỹ lưỡng và học hỏi trước khi tiến hành.
Điều kiện chăm sóc trong quá trình nuôi cấy: Các yếu tố độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng, độ thoáng khí cần được kiểm soát chính xác trong từng giai đoạn. Chăm sóc từng cá thể để kịp thời loại bỏ những lọ cơ chất bị mốc, tránh lây lan dịch bệnh cho toàn bộ mẻ trồng.
Đông trùng hạ thảo nuôi cấy tại phòng thí nghiệm có cho chất lượng tương đương với Đông trùng hạ thảo tự nhiên hay không?
Đông trùng hạ thảo được cung cấp chất dinh dưỡng từ bột gạo lứt và bột nhộng tằm đã được xay nhuyễn. Từ đó có thể thấy hàm lượng các chất khoáng và chất dinh dưỡng tự nhiên trong Đông trùng hạ thảo nuôi cấy thấp hơn so với Đông trùng hạ thảo tự nhiên. Tuy nhiên, với phương pháp nuôi trồng Đông trùng hạ thảo hiện đại, các nhà khoa học chỉ ra rằng giữ lại được nhiều hoạt chất có lợi hơn so với loại thảo dược thu hái từ tự nhiên. Ví dụ như hoạt chất cordycepin có tác dụng hiệu quả trong việc ức chế quá trình phân chia của các tế bào ung thư; hay hoạt chất adenosine có tác dụng tăng cường các yếu tố bảo vệ cho hệ tim mạch.
Kết luận lại, chất lượng Đông trùng hạ thảo nhân tạo vẫn đảm bảo được những nhu cầu thiết yếu của người sử dụng, giá thành lại phù hợp hơn với người tiêu dùng nên vẫn luôn là một trong những lựa chọn hàng đầu của khách hàng.
Hi vọng qua bài viết này, dongtrunghathaousausa.vn sẽ giúp bạn hiểu được quá trình sản xuất ra Đông trùng hạ thảo hiện nay.
Có thể bạn muốn xem thêm:
8 sự thật về đông trùng hạ thảo: https://dongtrunghathaousa.vn/su-that-dong-trung-ha-thao/